بجنورد، بیرجند، بروجرد، بروجن، بیجار و برازجان

شاید برای شما نیز پیش آمده باشد که قصد سفر به بیرجند را داشته باشید، ولی به اشتباه بلیط بجنورد برایتان صادر شده باشد (بر اساس نقل قولی از احمد خامسان، رئیس دانشگاه بیرجند). البته مشکل به این مورد ختم نمی‌شود، زیرا علاوه بر بجنورد و بیرجند، چهار شهر دیگر با این تشابه حروف در جای‌جای ایران وجود دارند؛ بروجرد، بروجن، بیجار و برازجان.

پس وقت آن رسیده تا به‌جای شوخی با نام این شهرها بیشتر با موقعیت جغرافیایی، تاریخچه، جاهای دیدنی و وجه تسمیه نام آن‌ها آشنا شویم، به‌خصوص دو شهر بروجرد و بجنورد که لقب پاریس کوچک ایران را به خود اختصاص داده‌اند.

در ادامه مقاله، شهرهای بجنورد، بروجرد، بروجن، بیرجند، بیجار و برازجان را به شما معرفی خواهیم کرد و اطلاعاتی در مورد پیشینه تاریخی، ریشه اسم و موقعیت جغرافیایی آن‌ها در اختیار شما خواهیم گذاشت. با آوا بلیط همراه باشید.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• بجنورد؛ مرکز استان خراسان شمالی 
• بیرجند؛ مرکز استان خراسان جنوبی
• بروجرد؛ استان لرستان
• بروجن؛ استان چهارمحال و بختیاری
• بیجار؛ استان کردستان
• برازجان؛ استان بوشهر

بجنورد؛ مرکز استان خراسان شمالی، شرق ایران

بجنورد به‌عنوان میراث فرهنگی استان خراسان شمالی شناخته می‌شود و با جاذبه‌های گردشگری فراوان، مقصدی مناسب برای سفر در این خطه به شمار می‌آید. بجنورد از نظر مساحت، چهل و چهارمین شهر ایران است. کردهای کرمانج، مردم فارس‌زیان یا تات‌ها، ترکمن‌ها و ترک‌های خراسان ازقومیت‌های ساکن در این شهر هستند.

سوغاتی‌های مشهور بجنورد، آب‌نبات، شکرپنیر، قره‌قروت، کشک، انگور کلادار یا رزاقی، خشکبار، کشمش و آجیل، هلو و سیب و لواشک هستند. خرید سوغاتی از بازارهای محلی را فراموش نکنید.

ریشه نام بجنورد

در منابع قدیمی از بجنورد، با نام‌های «بیژن‌گُرد» و «بیژن یورد» یاد می‌شود که به معنی «سرزمین بیژن» و «آبادشده به دست بیژن» هستند. در داستان مشهور بیژن و منیژه در شاهنامه، «بیژن یورد» مکانی است که منیژه، بیژن را از چاه نجات داد و بیژن در آنجا شهری بنا کرد.

از دیگر نام‌های این شهر می‌توان به «کهنه‌کَند» یا روستای کهنه و چرمغان اشاره کرد که نام محوطه‌ای تاریخی در جنوب بجنورد است. در حال حاضر نام این شهر با لهجه شمال خراسان، «بُژنُرد» خوانده می‌شود.

موقعیت جغرافیایی بجنورد

شهرستان بجنورد، بخش‌های مرکزی و شمالی استان خراسان شمالی را پوشش داده است. مرکز این شهرستان، شهر بجنورد است و از شرق با شهرستان شیروان، از شمال با کشور ترکمنستان، از غرب با شهرستان مانه و سملقان و از جنوب با شهرستان‌های اسفراین و جاجرم، هم‌مرز است.

بجنورد با مساحت 36 کیلومتر مربع، یکی از شهرهای بزرگ استان خراسان محسوب می‌شود. موقعیت جغرافیایی بجنورد با وجود مناطق کوهستانی و فلات‌های مرتفع، آب‌و‌هوایی نیمه معتدل و کوهستانی برای این شهر به ارمغان آورده است.

رشته کوه «الاداغ» در جنوب غربی بجنورد و رشته کوه کپه‌داغ در شمال آن و در مرز با کشور ترکمنستان قرار دارند. بخش بزرگی از این شهرستان در دره رود اترک واقع شده است. بجنورد در فصل بهار و تابستان، بسیار سرسبز و خرم است، زیرا این بخش تحت‌تاثیر توده هوایی مرطوب دریای خزر قرار دارد. فاصله بجنورد تا تهران 821 کیلومتر است و این شهر در ارتفاع 1070 متری از سطح دریا قرار دارد.

شهرستان بجنورد با آب‌و‌هوایی نیمه معتدل و کوهستانی، دارای زمستان‌هایی سرد و مرطوب و تابستان‌هایی گرم و خشک است. هرچه از سمت غرب این شهرستان به شرق حرکت کنید، از میزان رطوبت کاسته خواهد شد. بارش برف و باران در استان بجنورد زیاد است و محیط کوهستانی و دمای پایین، منجر به بیش از 100 روز یخبندان در سال می‌شوند.

تاریخچه بجنورد

یافته‌های مقدماتی باستان‌شناسان نشان می‌دهند که بجنورد از عصر ماقبل تاریخ، مسکونی بوده است. جالب است بدانید که قدمت نقاط باستانی کشف‌شده در اطراف رودخانه اترک به دوران میان‌سنگی هزاره چهارم تا هزاره اول پیش از میلاد برمی‌گردد. منابع طبیعی فراوان و موقعیت راهبردی، این شهرستان را تبدیل به منطقه‌ای با اهمیت ویژه کرده ‌است. تپه‌های مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی و محوطه‌های استقراری ماقبل تاریخ نشان از این دارند که بشر به‌صورت مداوم در بجنورد سکونت داشته است.

شهر کنونی بجنورد در سال 1100 قمری (1689 میلادی) توسط ولی خان دوم، یکی از امیران ایل شادلو تاسیس شد. این شهر در جریان شورش حسن خان سالار در سال 1263 قمری، متحمل آسیب‌های شدیدی شد و بعدها مورد بازسازی قرار گرفت.

بیرجند؛ مرکز استان خراسان جنوبی در شرق ایران

بیرجند، مرکز استان خراسان جنوبی در شرق ایران است. جالب است بدانید این شهر تاریخی، اولین شهر ایران است که مجهز به سیستم آب‌رسانی شده است. این منطقه گردشگری در خراسان جنوبی با جاذبه‌های تاریخی و طبیعی فراوان و حتی میراث ثبت‌شده یونسکو، سفری به‌یادماندنی برای شما و عزیزانتان رقم خواهد زد.

طبق سرشماری سال 1395، حدود 203 هزار نفر در بیرجند زندگی می‌کنند و این شهر، یکی از بزرگ‌ترین شهرهای ایران به حساب می‌آید. گویش غالب در این شهر، بیرجندی است که از گویش‌های فارسی نو به حساب می‌آید.

از صنایع دستی بیرجند می‌توان به سفالگری، جاجیم‌بافی، حوله‌بافی، سیاه‌چادر بافی، سفره‌بافی، گبه‌بافی، قلم‌زنی، گلیم‌بافی، نمدمالی و خراطی اشاره کرد. سوغاتی‌های محبوب این شهر، خوردنی‌های لذیذی چون عناب، کشک، قره قوروت و زرشک هستند.

ریشه نام بیرجند

نام اصلی این شهر، «بیرجند» است و در برخی از نوشته های تاریخی با اسامی برجند، برجن، برکن و بیرگند نیز به آن اشاره شده است.

توافق نظری در میان تاریخ‌دانان در مورد نام این شهر وجود ندارد. عده‌ای بر این باور هستند که بیژن، یکی از اساطیر شاهنامه، بنیانگذار این شهر بوده و نام خود را بر شهر گذاشته است که در طی گذر زمان به «بیرجند» تغییر پیدا کرده است.

بیرجند از دو کلمه «بیر» و «جند» یا «گند» (مربوط به عصر ساسانی) تشکیل شده است که به‌معنای «چاه» و «شهر» هستند. یکی دیگر از احتمالات، نام «بئرجند» است که به زمان فتح این شهر توسط اعراب برمی‌گردد و به‌معنای «مقر لشکریان» است. یکی دیگر از معانی بیرجند در پارسی باستان، «شهر صاعقه و رعدوبرق» است.

سه وجه تسمیه دیگر نیز برای بیرجند با معنای «شهر بلند»، «نصف شهر» و «شهر بزرن»، علاوه بر شهر طوفان و شهر چاه، وجود دارد.

موقعیت جغرافیایی بیرجند

بیرجند از سمت شرق، حدود 140 کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان دارد. بیرجند از شمال با شهرستان قاین، از جنوب با شهرستان نهبندان و استان کرمان و از غرب با شهرستان‌‏هاى فردوس و طبس هم‌مرز است. این شهر کوهستانی دارای کوه‌ها و دره‌های عمیق و حاصلخیزی است.

بیرجند دارای هیچ رودخانه اصلی و بزرگی نیست و بیشتر رودهایی که در آن جاری می‌شوند، فصلی هستند. مساحت این شهر 42٫7 کیلومتر مربع است و در ارتفاع 1491 متر از سطح دریا قرار دارد. فاصله بیرجند با تهران، حدود 1100 کیلومتر است.

آب‌و‌هوای بیرجند بیابانى و نیمه‌بیابانى است و میانگین بارش، 171 میلی‌متر است. بیشترین مقدار بارش از آذر تا اریبهشت رخ می‌دهد و در فصل زمستان، غالبا به‌صورت بارش برف است. اهالی بیرجند بیش از 48 روز یخبندان را در سال تجربه می‌کنند. بیرجند مانند دیگر شهرهای کویری ایران از زمستان‌هایی بسیار سرد و تابستان‌هایی گرم و خشک برخوردار است. میانگین دمای بیرجند در فصل گرما حدود 28 درجه سانتی‌گراد و در فصل سرما حدود 5 درجه سانتی‌گراد است. 

طبق اسناد تاریخی، بیرجند در اواخر عصر ساسانی توسط زرتشتیان ساخته شد. بیرجند در طول تاریخ با زلزله‌های بسیاری ویران گشته است و به همین علت نمی‌توان قدمت آن را به‌طور دقیق تخمین زد، اما شهر بیرجند کنونی از عصر حکومت صفویه به بعد ساخته شده است.

تاریخچه بیرجند

موقعیت استراتژیک بیرجند در زمان نابودی عصر صفویه به‌علت عبور جهانگردان از این منطقه، بیرجند را تبدیل به شهری مهم در آن بازه تاریخی کرد. در دولت پهلوی، بیرجند به یک مقر نظامی تبدیل شد و در سال 1302، دومین شهری بود که مجهز به سیستم لوله‌کشی ‌آب در ایران شد. این شهر پس از تقسیم استان خراسان به سه بخش در سال 1383 به‌عنوان مرکز استان خراسان جنوبی انتخاب شد.

بروجرد؛ استان لرستان، غرب ایران

بروجرد، دومین شهر پرجمعیت استان لرستان است که به‌علت وجود دهکده‌های کوچک و خوش آب‌و‌هوا، با لقب «پاریس کوچک» در ایران شناخته می‌شود. این شهر با میراث تاریخی، منابع طبیعی و فرهنگ غنی، یکی از جذاب‌ترین مقاصد سفر در غرب ایران به شمار می‌آید. موقعیت جغرافیایی بروجرد در شمال دشت سیلاخور و شرق کوه‌های مرتفع زاگرس، طبیعتی نفس‌گیر، بکر و سرسبز برای آن به ارمغان آورده است. 

برخی از ساکنان شهر به گویش بروجردی سخن می‌گویند، اما زبان فارسی با لهجه بروجردی زبان اکثریت مردم این منطقه به شمار می‌آید. ترکی بومی و لکی نیز در شهرستان بروجرد رایج هستند.

واحدهای صنعتی و تولیدی بسیاری مانند صنایع نساجی و کارگاه‌های ورشو سازی در بروجرد وجود دارند و از همین روی، به این شهر قطب صنعتی لرستان نیز می‌گویند. صنایع دستی متنوعی در شهر بروجرد تولید می‌شود که مشهورترین آن‌ها ورشو است. هنرمندان بروجردی با ظرافت بسیاری هنر خود را روی فلز ورشو به نمایش می‌گذارند. از دیگر سوغاتی‌های بروجرد نیز می‌توان به حلوا شکری، ارده شیره، شیرینی قندی و نان تیری اشاره کرد.

ریشه نام بروجرد

«گرد» و «کرد» در اسامی شهرهای ایران به‌معنای شهر، آبادی و ساخته هستند. نام بیشتر شهرها در دوره اشکانیان و ساسانیان با پسوند «گرد» ساخته می‌شد. برخی از تاریخ‌دانان، نام اصلی بروجرد را «ویروگرد» می‌دانند که به‌معنای «ساخته ویرو»، یکی از شاهزاده‌های اشکانیان است. کوهی به نام «ولاش» در غرب بروجرد هم یادآور نام یکی از پادشاهان اشکانی است.

نظریه معتبرتر دیگری، نام اصلی بروجرد را «پیروزگرد» می‌داند و این شهر را منتسب به «فیروز ساسانی» می‌کند. تاریخ‌نگار دیگری به نام سعید نفیسی، بروجرد را از شهرهای ساسانیان و نام اصلی آن را «بروگرد»، به معنی شهری که گرد است و میوه فراوانی دارد، می‌داند. طبق روایات، یزدگرد سوم، یکی از پادشاهان ساسانی پس از شکست از اعراب به منطقه بروجرد فرار کرد و سپاهیانش در آن محل بر او گرد آمدند و به این ترتیب نام این محل «بَروگرد» شد.

از دیگر نام‌های منتسب به بروجرد در اسناد تاریخی، می‌توان به بَروجرد، فلوجرد، اردکرد، یزدگرد، ولوگرد اشاره کرد. در حال حاضر، نام این شهر در گویش بروجردی «وُوری یرد» و در لری خرم‌آبادی «وُروگرد» خوانده می‌شود. «بروگرد»، نام روستایی بروجرد و همچنین نام به کار رفته در نوشته‌های پارسی است و «بروجرد» نام رسمی این شهر است.

بروجرد دارای القاب و عناوین متعددی در طول تاریخ چون شهر سبز حضرت سلیمان، شهر شجاعان، دارالسرور و دارالشوکه بوده است.

موقعیت جغرافیایی بروجرد

شهرستان بروجرد از شمال با شهرستان‌های ملایر و نهاوند در استان همدان، از شرق با شهرستان شازند در استان مرکزی، از جنوب با شهرستان دورود، از غرب با شهرستان‌های سلسله و دلفان و از جنوب غربی با خرم آباد هم‌مرز است.

مرکز این شهرستان، شهر بروجرد است که در شمال دشت حاصلخیز «سیلاخور» قرار دارد و قله‌های بلند گَرین از رشته کوه زاگرس، شمال غرب تا جنوب شرق آن را پوشانده‌اند. بروجرد از سه جهت شرق، شمال و غرب به کوه ختم می‌شود. موقعیت ویژه این شهر در مسیر تهران به جنوب، یکی از عوامل رونق اقتصادی بروجرد به شمار می‌آید.

مساحت بروجرد، 35 کیلومتر مربع است و طبق سرشماری سال 1395، بیش از 230 هزار نفر در آن زندگی می‌کنند. بروجرد با آب‌و‌هوای سرد و کوهستانی، میزبان زمستان‌هایی پربرف و سرد و تابستان‌هایی معتدل است. بروجرد در دامنه بلندترین دیواره زاگرس در ارتفاع 1550 تا 1571 متری از سطح دریا و در فاصله 400 کیلومتری از تهران قرار دارد. آب‌و‌هوا و اقلیم بروجرد و همچنین طول و عرض جغرافیایی آن، هم‌عرض بسیاری از شهرهای اروپایی است.

دمای میانگین سالانه در بروجرد حدودا 15 درجه سانتی‌گراد است و میانگین بارش، 459 میلی‌متر است. بالاترین دما در فصل تابستان، 38 درجه سانتی‌گراد و کمترین دما در فصل زمستان، 18- درجه سانتی‌گراد است. اهالی بروجرد در فصل زمستان حدود 70 روز یخبندان را تجربه می‌کنند.

میرزا حبیب قاآنی در سال 1267 هجری قمری، آب‌و‌هوای فصل بهار بروجرد را این‌گونه توصیف کرده است:

گرچه سپاهان بهشت روی زمین است          لیک نیرزد به یک بهار بروجرد

تاریخچه بروجرد

تپه‌های باستانی و خانه‌های تاریخی بسیاری در ناحیه بروجرد و به‌ویژه در دشت سیلاخور وجود دارند که حاکی از آباد بودن این منطقه از دوره ماقبل تاریخ تا عصر معاصر هستند. تپه قرق با قدمت عصر مس در دهستان شیروان، مهم‌ترین تپه‌ باستانی شهرستان بروجرد است که تا پنج طبقه، لایه‌برداری شده است و یکی از مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناسان در این منطقه به شمار می‌آید. در لایه‌های بیرونی این تپه، آثاری از اشکانیان نیز یافت شده است.

شواهد تاریخی به ما نشان می‌دهند که بروجرد از شهرهای شکل‌گرفته در دوره پیش از اسلام است. ناحیه بروجرد و نهاوند در پایان دوره حکومت ساسانیان به‌دلیل حمله اعراب به ایران از اهمیت نظامی و دفاعی ویژه‌ای برخوردار بوده‌اند و سپاهیان ایران در این مکان، استقرار داشته‌اند.

هم‌زمان با دوره صفویه و از قرن دهم در بیشتر دوره‌ها، بروجرد به‌صورت مستقل اداره می‌شد و این روال تا دوره پهلوی اول ادامه داشت. بروجرد پس از تغییرات استانی بسیار در سال 1328 از خرم‌آباد جدا شد و به شهرستان ارتقا یافت.

 بروجن؛ استان چهارمحال و بختیاری در جنوب غربی ایران

بروجن، دومین شهر بزرگ استان چهارمحال و بختیاری با موقعیت جغرافیایی خاص دارای جاذبه‌های فراوانی است که سفر به این منطقه را به‌یاد‌ماندنی و منحصربه‌فرد می‌کنند.

بیش از 71 هزار نفر در این شهر زندگی می‌کنند و زبان آن‌ها، فارسی با لهجه اورجنی است. لری بختیاری و ترکی قشقایی نیز جزو زبان‌های مردم این شهر به شمار می‌آیند. شغل اغلب مردم این منطقه، کشاورزی و دامداری است. از صنایع دستی و سوغاتی‌های بروجن می‌توان به قالی‌های پشم یلمه‌ای، گیوه‌های ملکی، نمدمالی، پولکی، نبات، کشک، قارا، گلیم، قالی، گز بلداجی اشاره کرد.

ریشه نام بروجن

برخی از تاریخ‌دانان، نام اصلی شهر بروجن را «اورجی» می‌دانند که از دو بخش «جی» به‌معنای صاحب مردان نیک و پاک و «اور» به‌معنای سرزمین و شهر، تشکیل شده است. شهرها و روستاهای بسیاری در ایران در حداقل 2500 سال قبل از میلاد، «اور» نامیده می‌شدند.

نام «بروجن» به‌معنای «دارنده برج‌های فراوان»، طبق یافته‌های تاریخی به این دلیل به این شهر داده شده است که در گذشته، شهر با برج و باروهای زیادی محصور شده بود. برخی دیگر نیز بر این باور هستند که نام اصلی این شهر «اورجه» به‌معنای «سرزمین سرد» بوده است.

موقعیت جغرافیایی بروجن

بروجن، یکی از شهرهای مهم استان چهار محال و بختیاری است که در دشتی با مساحت بیش از 580 کیلومتر مربع در گوشه شرقی استان و در محل تلاقی سه استان اصفهان، فارس و چهار محال و بختیاری قرار دارد. بروجن در 60 کیلومتری شهرکرد، مرکز استان چهار محال و بختیاری واقع شده است و حدود 550 کیلومتر تا تهران فاصله دارد.

بروجن با ارتفاع 2197 متری از سطح دریا، یکی از مرتفع‌ترین شهرهای ایران است که در مرتفع‌ترین استان کشور واقع شده است و از همین‌روی، به «بام بام ایران» شهرت دارد. موقعیت خاص و مرتفع بروجن منجر به تنوع پوشش گیاهی و جانوری بسیار غنی و خارق‌العاده شده است. جاذبه‌های طبیعی بروجن با چشم‌اندازهای طبیعی، تالاب‌ها و چشمه‌های فراوان، هر سال گردشگران بسیاری را به‌سمت این استان جذب می‌کنند.

بروجن، یکی از سردترین شهرهای ایران است و با آب‌و‌هوایی نیمه‌مرطوب از زمستان‌هایی بسیار سرد و تابستان‌هایی معتدل، میزبانی می‌کند. بالاترین دما در فصل تابستان، 35 درجه سانتی‌گراد و کمترین دما در فصل زمستان، 36- درجه سانتی‌گراد است و میانگین بارش، 360 میلی‌متر است.

اهالی بروجن بیش از 122 روز یخبندان را در سال تجربه می‌کنند. این شهر دارای دو فصل خشک از خرداد تا شهریور و مرطوب از مهر تا اردیبهشت است. فصل بهار با طبیعتی بهشتی، سرسبز و خرم و فصل تابستان با آب‌و‌هوایی دلپذیر و مطبوع شناخته می‌شوند. از مشخصه‌های فصل پاییز و زمستان نیز می‌توان به سرمای شدید اشاره کرد.

تاریخچه بروجن

برخی از تاریخ‌دانان، قدمت شهر بروجن را حدود 10 هزار سال می‌دانند و بر این باور هستند که مردم شهر در نزاع دو قوم اکسیانا و بخادا (بختیاری کنونی) برج‌های بسیار زیادی برای دفاع از خود و دیده‌بانی ساختند. برخی دیگر نیز اعتقاد دارند که اهالی این شهر از مردم محله اوره لردگان بوده‌اند که در اثر ظلم خوانین آن منطقه به این شهر آمده‌اند و نام «اورجسته» و سپس بروجن را به این منطقه داده‌اند.

به هر روی، تاریخ دقیق سکونت بشر در شهر بروجن مشخص نیست، اما سنگ قبر کشف‌شده با تاریخ سال 974 هجری شمسی، قدمت آن را مشخص می‌کند. آثار تاریخی اندک این شهر، مربوط به دوره قاجار هستند.

بیجار؛ استان کردستان، غرب ایران

بیجار، مرکز شهرستان بیجار در استان کردستان، یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران به شمار می‌آید. این شهر کوهستانی، یکی از مرتفع‌ترین شهرهای ایران است. به بیجار، «انبار غله باختر» می‌گویند زیرا کشت‌زارهای وسیع گندم در این منطقه وجود دارد و سیلو و انبارهای گندم این شهر، ذخیره‌گاه گندم دیگر استان‌های کشور نیز هستند. جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این شهر زیبا، هوش از سر هر گردشگر و طبیعت‌گردی خواهند برد.

طبق سرشماری سال 1395، بیش از 50 هزار نفر در بیجار زندگی می‌کنند و زبان کردی سورانی با لهجه گروسی و گویش‌های کلهری و گورانی از جمله گویش‌های این منطقه هستند. از صنایع دستی این شهر می‌توان به قالی، قالیچه، گلیم، جاجیم، سجاده، نمد، توری، دستکش و جوراب اشاره کرد. حلوا سوهانی، نان شیرمال مخصوص بیجار و انواع ترشی‌های خوشمزه نیز از سوغاتی‌های این شهر به شمار می‌آیند.

ریشه اسم بیجار

بیجار در زبان کردی به‌معنای «بیدزار» است و نام این شهر از درختان بید فراوان منطقه می‌آید. در برخی از اسناد تاریخی قدیمی و زبان‌های غربی، نام این شهر به‌صورت «بیدجار» رواج داشته است.

موقعیت جغرافیایی بیجار

شهرستان بیجار از شمال شرق با استان زنجان، از شمال غرب با استان آذربایجان غربی، از شرق با استان همدان، از غرب با شهرستان‌های دیواندره و سنندج و از جنوب با شهرستان قروه همسایه است.

بیجار، مرکز شهرستان بیجار، منطقه‌ای کوهستانی به شمار می‌آید و از شمال غرب با کوه نقاره کوب با ارتفاع 2210 متر، از غرب با کوه نِسار با ارتفاع 2350 متر و از جنوب غربی با کوه بادامستان پوشانده شده است. جالب است بدانید که یک سوم اراضی این شهر را مناطق کوهستانی تشکیل می‌دهند.

بیجار با 1940 متر ارتفاع از سطح دریا از مرتفع‌ترین شهرهای ایران محسوب می‌شود. این شهر از لحاظ ارتفاع 770 متر از تهران و 425 متر از سنندج بلندتر است. بیجار از سنندج، مرکز استان کردستان، 142 کیلومتر و تا تهران 472 کیلومتر فاصله دارد.

بیجار دارای آب‌و‌هوایی نیمه‌خشک است. ارتفاع زیاد این منطقه سبب شده است که اختلاف دمای گرم‌ترین و سردترین روز سال به 79 درجه سانتی‌گراد برسد. حداقل دما در فصل زمستان، 38- درجه سانتی‌گراد و حداکثر دما در فصل تابستان، 41 درجه سانتی‌گراد است.

متوسط بارش سالانه در بیجار 334 میلی‌متر است. اهالی بیجار، بیش از 107 روز یخبندان را در طول سال تجربه می‌کنند. فصل خشک این منطقه، حدودا 4 ماه به طول می‌انجامد. فصل بهار با چشم‌اندازهای سرسبز و چشم‌نواز مراتع و دشت‌ها و آب‌و‌هوایی مطبوع و دلپذیر و فصل تابستان با روزهای بسیار گرم و شب‌هایی فرح‌بخش و خنک، میزبان گردشگران هستند.

بهتر است بدانید که بیجار در فصل زمستان، سرد و برفی است، پس اگر در این زمان از سال به آنجا سفر می‌کنید، حتما پوشش مناسب و تجهیزات لازم را به‌همراه داشته باشید.

تاریخچه بیجار

برخی از مورخان با توجه به یافته‌های باستان‌شناسی و سفال‌های یافت‌شده، قدمت شهر بیجار را تا هزاره سوم پیش از میلاد مسیح برآورد می‌کنند. بیجار گروس در دوره‌های مختلف تاریخی از مراکز مهم اقتصادی و کشاورزی غرب ایران بوده است و آثاری از حکومت‌های مختلف مانند هخامنشیان، مغول‌ها، صفویان، دوره قاجار، جنبش مشروطه و حتی جنگ جهانی اول در آن دیده می‌شود.

تقسیمات سیاسی کشور در سال 1316 شمسی در دوران پهلوی، گروس را از یک ولایت نیمه‌مستقل تنها به یک شهرستان کوچک به نام بیجار گروس که شامل هفت دهستان و 267 روستای آباد بوده‌ است، تبدیل کرد. شهرستان بیجار در ابتدا به استان غرب و پس از آن به استان همدان تعلق داشت. در نهایت پس از تشکیل استان کردستان در سال 1337، این شهر به این استان پیوست.

برازجان؛ استان بوشهر در جنوب ایران

برازجان، مرکز شهرستان دشتستان در استان بوشهر است. این شهر از نظر جمعیتی دومین شهر بزرگ استان بوشهر به شمار می‌آید. برازجان با قدمتی باستانی، مقصدی فوق‌العاده برای علاقه‌مندان به تاریخ در جنوب کشور است، پس بازدید از آن را به‌هیچ‌وجه از دست ندهید.

برازجان با متراکم‌ترین نخلستان‌های کشور از مناظر زیبا و طبیعتی فوق‌العاده برخوردار است. بعلاوه تاریخ قدیمی این منطقه، آثار باستانی بسیاری را برای این منطقه به ارمغان آورده است.

طبق سرشماری سال 1390، بیش از 95 هزار نفر در برازجان زندگی می‌کنند و معیشت اصلی و اولیه آن‌ها، کشاورزی است. گندم و خرما، اصلی‌ترین محصول برازجان با وجود نخلستان‌های فراوان هستند، اما محصولات دیگری مانند کاهو، تنباکو، کنجد، گوجه‌‌فرنگی‌ و سیب‌‌زمینی نیز در اینجا کشت می‌شود. از صنایع دستی و سوغاتی‌های این منطقه می‌توان به قالی، قالیچ، گلیم، حصیر و محصولات بافته‌شده با برگ نخل، ظروف سفالی، خرما، ارده (شیره کنجد)، قلیه ماهی و میگو، انواع حلوا و رنگینک اشاره کرد.

ریشه اسم برازجان

اسامی قدیمی شهر برازجان، تااوکه و برازگان هستند. برازجان از دو کلمه «براز» به‌معنای شخص بزرگ و ارجمند و «جان» تشکیل می‌شود که تغییرشکل‌یافته «گان» به‌معنای پسوند مکانی است و در نهایت معنی نام این شهر طبق نظر برخی تاریخ‌دانان، «شهر بزرگان» است.

نظریه دیگری نیز وجود دارد که می‌گوید نام این شهر از کلمه «گرازدان» می‌آید که اشاره به گرازهای اطراف شهر دارد.

موقعیت جغرافیایی برازجان

شهرستان دشتستان از شمال با گناوه، از غرب با بوشهر، از جنوب با تنگستان و از شرق با استان فارس، هم‌مرز است. مساحت آن، 370 کیلومتر مربع و جمعیت آن بیش از 300 هزار نفر است.

برازجان، مرکز دشستان در 65 کیلومتری شمال شرق بندر بوشهر و بر سر راه ارتباطی و بازرگانی شیراز به کازرون و بوشهر قرار دارد. این راه که مردم بومی به آن راه شاهی می‌گویند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برازجان با 16 کیلومتر مربع، دومین شهر بزرگ این شهرستان است. ارتفاع برازجان از سطح آزاد دریا 80 متر است و در فاصله هزار کیلومتری استان تهران قرار دارد.

آب‌و‌هوای برازجان، گرم و خشک است. دمای هوا در فصل زمستان به چهار درجه سانتی‌گراد و در فصل تابستان به 48 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. ماه‌های تیر و مرداد، شاهد وزش بادهای گرم شدید به‌همراه گردوخاک از سمت جنوب هستند.

برازجان به غیر از فصل گرما، از آب‌و‌هوایی مناسب در هشت ماه سال برخوردار است. فصل پاییز و زمستان در این شهر از آب‌و‌هوایی دلپذیر و بهاری، برخوردار هستند.

تاریخچه برازجان

برازجان با قدمتی طولانی، یکی از مراکز تمدنی مهم در دوران هخامنشی به شمار می‌آید. جالب است بدانید که بقایای کاخ زمستانی کورش در سال 1350 در این منطقه کشف شده است.

تاریخ برازجان از سه دوره تاریخی تشکیل می‌شود؛ دوران پیش از اسلام، اسلام تا صفویه و صفویه تاکنون. قدمت این شهر به دوره هخامنشیان برمی‌گردد. برازجان در دوره ورود اسلام به ایران، شهری پررونق بود ولی در دوره‌های بعدی، چند بار تخریب و دوباره ساخته شد.

نام برازجان به‌عنوان قریه از اوایل قرن سیزدهم، در کتاب‌های تاریخی اواخر دوره زندیه دیده می‌شود. آثاری از این شهر در اسناد تاریخی قاجاریه نیز وجود دارد. قدمت شهر کنونی برازجان، 250 سال است.